Nieuws Over Informatie Gesproken

Wij spraken Guido Enthoven over zijn proposal: Klem in het systeem. Informatieplichten voor multiprobleem huishoudens. Het onderzoek laat zien hoe ingewikkeld het sociaal stelsel in Nederland in de praktijk is, juist voor de mensen die dit het hardst nodig hebben.

Multi-Stakeholder Forum 6 november. Laat je inspireren, wissel ideeën uit en werk samen aan de toekomst van de open overheid! Denk mee over de koers van het nieuwe actieplan vanaf 2027.

Veel politieke partijen onderschrijven het belang van een transparante overheid, maar worstelen met de praktische uitwerking. Hoe ver moet openheid gaan? En wat weegt zwaarder: cultuurverandering of betere informatiesystemen? Guido Enthoven en Martijn Bennis spraken vijf (aspirant) Kamerleden van VVD, GL-PvdA, D66, CDA en Volt. Noot: PVV en BBB waren niet beschikbaar voor een interview.

Glimina Chakor is Kamerlid voor GroenLinks-PvdA. Daarvoor was ze wethouder in Groningen en won ze een landelijke publieksprijs als ‘sociaal werker van het jaar’. Voor Chakor is openheid vooral een cultuurkwestie: “Je moet een cultuur ontwikkelen waarin je met elkaar aan het leren bent en waarin je fouten mag maken, in plaats van een angstcultuur waarin je fouten gaat verbergen.''

Digitale technologie speelt een steeds grotere rol in ons dagelijks leven. Ook vormt digitalisering in toenemende mate het fundament van overheidsdiensten. In het interview met Tessel van Leeuwen van Waag Future lap verteld zij over haar proposal Lokale Verbindingen

Woensdag 15 oktober 2025 was de coalitiebijeenkomst van de maatschappelijke coalitie Over Informatie Gesproken. Dit event was in het Nationaal Archief in Den Haag. In dit artikel staat het verslag van deze bijeenkomst.

Laura Harks (27), kandidaat-Kamerlid voor Volt (plaats 6) en senior beleidsmedewerker bedrijfsvoering bij het ministerie van Justitie en Veiligheid, pleit voor radicale openheid van bestuur. ‘We moeten naar een overheid die bewijst dat ze betrouwbaar is.’

Save the Date: op 6 november 2025 vindt in Den Haag de Multi-Stakeholder Forum over het Actieplan Open Overheid plaats.

Wij hebben Roel Lutkenhaus (Universiteit Twente) geïnterviewd over zijn proposal: Samen werken aan een gelijkwaardige informatierelatie tussen burgers en overheid. Hij onderzoekt hoe gemeenten en inwoners samen kunnen werken aan meer wederzijds begrip en vertrouwen tussen overheid en burger.

De maatschappelijke coalitie Over Informatie Gesproken heeft samen met het Programma Open Overheid van het ministerie van BZK subsidies toegekend aan acht nieuwe actiepunten van maatschappelijke organisaties en kennisinstellingen die het herijkte Actieplan Open Overheid 2023-2027 versterken.

De overheid beslist dagelijks over duizenden individuele verzoeken: van vergunningen tot uitkeringen en subsidies. Al die besluiten – de zogenoemde beschikkingen – blijven grotendeels buiten beeld. Dat gaat veranderen. De Wet open overheid (Woo) verplicht overheden binnenkort om ook dit type besluiten actief openbaar te maken. Maar waarom wachten tot het moet? Hoogleraar bestuursrecht Johan Wolswinkel (Tilburg Law School) onderzoekt met zijn team hoe overheden nu al transparanter kunnen zijn, en wil laten zien dat openbaarheid niet alleen haalbaar, maar ook nuttig is.

Martijn Buijsse (VVD) is sinds juli 2024 Kamerlid. Daarvoor was hij zes jaar wethouder in Boekel (Noord-Brabant) en Bergen (Limburg) en vier jaar raadslid. In dit interview spreekt hij over zijn ervaringen met transparantie en openheid, zowel vanuit zijn bestuurlijke rol als vanuit zijn werk als volksvertegenwoordiger.

Op 6 oktober vond in Vitoria-Gasteiz (Spanje) de Open Government Summit plaats. Paul Suijkerbuijk was hier namens de maatschappelijke coalitie Over Informatie Gesproken bij aanwezig. De MCOIG heeft de declaration ondertekend en worden nu publiek erkend als deel van de wereldwijde open-government gemeenschap.

De Maatschappelijke Coalitie over Informatie Gesproken (MCOIG) heeft, op verzoek van PROO/BZK, het huidige actieplan geëvalueerd en een advies opgesteld voor de volgende fase. De nadruk ligt op scherpere actiepunten, meetbare doelen en structurele beleidsimpact.

Dit jaar organiseren wij op 15 oktober de coalitiebijeenkomst. Meld je aan! Op de bijeenkomst zijn interessante sessies van sprekers en kan je na afloop volop netwerken en genieten van een heerlijke lunch.

Hemin Hawezy (33) staat op plaats 26 van de CDA-kieslijst voor de Tweede Kamerverkiezingen. De senior adviseur bij de directie CIO Rijk van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft alle ontwikkelingen rondom de Woo van nabij meegemaakt. Daarnaast werkt hij aan een promotieonderzoek over netwerksturing van de digitale overheid in het complexe samenspel tussen publieke en private actoren. We spraken met hem over zijn visie op openbaarheid en transparantie. Door Martijn Bennis en Guido Enthoven

Vier jaar na invoering van de Wet open overheid (Woo) is de uitvoering nog lang niet op orde. D66-Kamerlid Joost Sneller - samen met Bart Snels (GroenLinks) indiener van Woo - constateert dat vooral de actieve openbaarmaking achterblijft en dat ambtenaren worstelen met verouderde informatiesystemen. "We zijn er nog lang niet.” Door Martijn Bennis en Guido Enthoven

In aanloop naar de verkiezingen van oktober 2025 hebben 14 van de 15 politieke partijen die nu vertegenwoordigd zijn in de Tweede Kamer hun verkiezingsprogramma gepresenteerd (alleen Denk ontbreekt nog). Een analyse van de verkiezingsprogramma's geeft aan dat politieke partijen fundamenteel verschillen over de vraag hoe open de overheid zou moeten zijn.

IRLab levert praktische verbeteringen en concrete hulpmiddelen

Van toeslagen tot vergunningen: steeds vaker gebruiken overheden algoritmes om beslissingen te nemen met een impact op burgers. Toch snapt bijna niemand hoe zo’n besluit precies tot stand komt. Dat moet beter, vond het onderzoeksteam aan de Universiteit Utrecht onder leiding van hoogleraar staatsrecht Jurgen Goossens.

Heb je ideeën voor het Actieplan Open Overheid 2026–2027, maar wil je nog even sparren over de aanpak of haalbaarheid? Maak gebruik van het online spreekuur!

Bij het huren van een woning worden vaak persoonlijke gegevens zoals schooldiploma’s, inkomen en adresgeschiedenis opgevraagd. Waarom deze gegevens nodig zijn, wat ermee gebeurt en wie er toegang toe krijgt, blijft meestal onduidelijk. Burgers hebben weinig controle over hun persoonlijke data, en dat zorgt voor wantrouwen en ongelijkheid. Waag Futurelab voerde onderzoek uit naar manieren waarop burgers meer grip kunnen krijgen op het delen van hun persoonlijke gegevens.

Bijna elke bibliotheek in Nederland is ook een Informatiepunt Digitale Overheid (IDO). Dat maakt ‘de bieb’ een belangrijke factor in de relatie tussen overheid en burger. “We zijn er niet om het falen van de overheid op te vangen, maar om mensen te helpen in een systeem dat te ingewikkeld is geworden.”

Dien jouw voorstel in vóór 20 augustus 2025

De val van het kabinet Schoof en de verkiezingen die daarop volgen, kan grote gevolgen hebben voor de posities die partijen innemen over de uitvoering van de Wet Open Overheid. Regeringspartijen hebben de neiging op de rem te staan waar oppositiepartijen juist openheid bepleiten.

Algoritmes beïnvloeden steeds vaker belangrijke overheidsbesluiten, maar burgers weten vaak niet hoe of waarom.

Een open overheid levert niet alleen controle, maar ook maatschappelijke rechtvaardigheid en forse besparingen op.

‘Er is sprake van een verstandshuwelijk tussen aanvrager en verzoeker: noodzakelijk, maar met tegengestelde belangen.’

“Het bestrijden van desinformatie vraagt om samenwerking tussen beleidsmakers, gedragswetenschappers en informatie-experts – die verbinding is nu urgenter dan ooit.” – Maarten Hillebrandt

Deze vierde Woo-sessie focust op transparantie, actieve openbaarmaking en de veranderende relatie tussen overheid en samenleving, en is live online te volgen.

In de Tweede Kamer is debat gevoerd over aanpassingen aan de Wet open overheid (Woo), die mogelijk de transparantie van de overheid ernstig onder druk zetten.

Samen werken aan een toekomst waarin overheidsinformatie echt toegankelijk is voor iedereen.

Amsterdam wint Transparantieprijs 2025 tijdens Woo-ontbijtsessie voor laagdrempelig Openbaarmakingscentrum.

Op 15 mei organiseert MCOIG de jaarlijkse ontbijtsessie over de Woo, met focus op transparantie en open overheid.

De maatschappelijke coalitie Over Informatie Gesproken heeft op 12 mei acht voorstellen geselecteerd die in 2025 van start gaan. Uit maar liefst dertig ingezonden project- en onderzoeksvoorstellen zijn deze plannen gekozen vanwege hun maatschappelijke relevantie, vernieuwende aanpak en duidelijke bijdrage aan een betere informatierelatie tussen burger en overheid.

Op 16 april vond de eerste multistakeholder bijeenkomst van MCOIG plaats in het Nationaal Archief.

Arre Zuurmond presenteert zijn boek 'Dwars door de Orde' over een dienstbare en responsieve overheid.

In 2024 kregen 11 projecten subsidie van de maatschappelijke coalitie Over Informatie Gesproken. Wat hebben die projecten opgeleverd? Aflevering 1: Jongeren een stem geven

Op 1 mei 2025 is de Wet open Overheid (Woo) drie jaar oud, maar de belofte van meer transparantie blijft vaak onbehaald door trage afhandeling en discussie over misbruik.

De overheid loopt zichzelf vast in complexiteit gecombineerd met een gebrek aan daadkracht. Dit concludeert Arre Zuurmond in Dwars door de Orde, het boek waarin hij verslag doet van zijn periode als regeringscommissaris Informatiehuishouding.

Op maandag 10 februari 2025 kwamen leden van de coalitie bijeen in de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag voor een inspirerende middag vol kennisdeling, netwerkversterking en voorbereiding op de Call for Proposals 2025.

Klik hier voor het aanmeldformulier

Multi-stakeholders bijeenkomst

Klik hier voor meer informatie.

Overzicht projecten 2024, pitches 2025, update Actieplan Open Overheid, keynote Tim Staal en meer!

Oproep voor projecten op het thema ‘een betere informatierelatie tussen overheid en burger’

Op woensdag 11 december 2024 werd de nieuwe samenwerking met Actieplan Open Overheid aangekondigd, gevolgd door drie interessante sprekers.

Vanaf 2025 zal de maatschappelijke coalitie Over Informatie Gesproken (MCOIG) een aantal taken op zich nemen in het kader van het Actieplan Open Overheid.

Van regie op eigen gegevens tot omgaan met desinformatie: dit was het ECP Jaarfestival 2024!

Op woensdag 16 oktober organiseerde de maatschappelijke coalitie Over Informatie Gesproken de deelnemersbijeenkomst in de Koninklijke Bibliotheek, Den Haag.

In gesprek met de winnaar van de Transparantieprijs 2024 over het actief openbaar maken van Woo-verzoeken, convenanten en klachten.

De maatschappelijke coalitieOver Informatie Gesproken heeft elf aanvragen geselecteerd om de informatierelatie tussen overheid en burger te verbeteren.

Op donderdag 23 mei organiseerde de Maatschappelijke Coalitie Over Informatie Gesproken samen met iBestuur de derde Woo Ontbijtsessie over de ontwikkelingen rond de Wet open overheid (Woo).

In de Centrale Bibliotheek Den Haag vond vandaag de derde ontbijtsessie Wet Open Overheid plaats. Vast onderdeel van de ontbijtsessie is de uitreiking van de Transparantieprijs.

Komende op 30 mei: Een uniek evenement dat de kloof tussen wetenschap en maatschappij overbrugt! Doe mee aan onze interactieve workshop, geleid door Guido Ongena en Frank van Ierssel, en ontdek hoe we vraag en aanbod op het gebied van informatiehuishouding samenbrengen. Meld u nu aan via onze LinkedIn-post en maak deel uit van deze inspirerende bijeenkomst!

Op 23 mei aanstaande organiseert de maatschappelijke coalitie Over Informatie Gesproken (MCOIG) een ontbijtsessie (van 9:00 uur tot 11:00 uur) waarin de nieuwste ontwikkelingen van de Wet open overheid centraal staan. Vaste tafelgast is staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Digitalisering), en deze keer wordt zij vergezeld door haar ambtsgenoot staatssecretaris Fleur Gräper (OCW). Gastheer is Bas Eenhoorn, hij neemt de honneurs waar voor Arre Zuurmond die helaas zijn functie als regeringscommissaris Informatiehuishouding eerder dan verwacht moest neerleggen.

Het EU platform of the strategic theme “Institutions for Open Societies” nodigt het netwerk van de maat­schappelijke coalitie Over Informatie Gesproken uit voor het bijwonen van een boek­presentatie. De presentatie van het recent verschenen boek ‘(In)visible European Government: Critical Approaches to Transparency as an Ideal and a Practice‘ gaat gepaard met een kritische discussie.

We zijn op zoek naar project­ideeën en onderzoeks­vragen die kunnen bijdragen aan een betere informatie­relatie tussen overheid en burger. Voor 2024 is hiervoor vanuit het Programma Open Overheid van het ministerie Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties een budget beschik­baar gesteld voor externe organisaties.

Hogeschool Utrecht nodigt u graag uit voor de openbare les van Guido Ongena op 8 maart 2024. Tijdens de bijeenkomst wordt Guido officieel geïnstalleerd als bijzonder lector Data Driven Government binnen het lectoraat Procesinnovatie & Informatie­systemen van Hogeschool Utrecht.

Sinds de start van de maat­schappelijke coalitie Over Informatie Gesproken in 2021, is er veel in gang gezet en ook bereikt. In het E-zine Over Informatie Gesproken wordt u bij­gepraat over de ontwikkelingen en plannen.

Coalitieleden Instituut Maatschappelijke Innovatie (IMI), Open State Foundation (OSF) en de Universiteit van Amsterdam (UvA) hebben een nieuw rapport gepubliceerd over de afhandeling van informatie­verzoeken Wet open overheid door ministeries: ‘Blaadjes op het spoor’.

Op initiatief van regerings­commissaris Informatie­huishouding Arre Zuurmond, is de Informatie Academie opgericht. De maat­schappelijke coalitie Over Informatie Gesproken is nauw betrokken bij de totstand­koming van de Informatie Academie. Vooral bij de invulling van de agora­functie en het betrekken van het maatschappelijke midden­veld inclusief de vraag­articulatie op relevante maatschappelijke vraag­stukken kan en wil de coalitie een belangrijke rol spelen.

Wat verwachten burgers van een transparante overheid? En hoe sluiten deze verwachting aan op de praktijk van actieve openbaarmaking van overheid gegevens? Adviseer de overheid over actieve openbaarmaking.

Wat heeft de regering op het gebied van digitalisering de afgelopen 25 jaar bereikt? Welke beloftes, toezeggingen en ambities zijn waargemaakt en wat heeft het kabinet niet voor elkaar gekregen? Daar draait het om in het onderzoek ‘Over schone dromen en verbroken beloften’. Want door te ontdekken waar de knel- én pluspunten zitten, kun je het in de toekomst beter doen. Het ECP-Jaarfestival, met als thema ’25 jaar digitalisering’, vormde de aanleiding voor het onderzoek.

Het startschot van het Actieplan Open Overheid 2023-2027 is gegeven tijdens een extra feestelijke editie van de Open Donderdag. Het actieplan omvat zeventien actiepunten binnen de zeven thema’s van het manifest van de maatschappelijke coalitie Over Informatie Gesproken. Om de coalitie in het zonnetje te zetten en een gezonde groei te wensen overhandigde Mark Vermeer, directeur Digitale Overheid bij het ministerie van BZK, een plant aan Frank van Ierssel, voorzitter van de coalitie. Ook de andere actiehouders ontvingen als dank de symbolische ‘actieplant’.

Het ECP Jaarfestival op donderdag 16 november heeft als thema ’Een reis door 25 jaar digitalisering’. De maatschappelijke coalitie Over Informatie Gesproken verzorgt daar diverse sessies, waaronder een besloten side-event voor het netwerk van onze coalitie. Meldt u vandaag nog aan!

Alles weten over het nieuwe Actieplan Open Overheid 2023-2027? De officiële kick-off vindt plaats op 9 november bij het Nationaal Archief tijdens een extra editie van de Open Donderdag netwerkborrel. De organisatie ligt in handen van het programma Open Overheid van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Meld u aan en maak kennis met de acties en de actiehouders van het actieplan. Demissionair staatssecretaris voor Koninkrijksrelaties en Digitalisering Alexandra van Huffelen zal tijdens deze feestelijke bijeenkomst een toespraak houden.

De Open Donderdag netwerkborrel op 19 oktober staat in het teken van datacommons. Danny Lämmerhirt van Waag Futurelab zal, op uitnodiging van de maatschappelijke coalitie Over Informatie Gesproken, de aanwezigen bijpraten over het thema datacommons.

Hoe moet de overheid van 2040 eruitzien? Welke idealen hebben jonge ambtenaren daarbij? Waar lopen ze tegenaan? In de tiende en laatste Keukentafelsessie op het iBestuur Congres van 13 september ging Arre Zuurmond in gesprek met jonge ambtenaren, én met een aantal ‘gevestigde’ bestuurders. Verandering hoeft immers niet te wachten tot 2040.

Nathan Ducastel, directeur-bestuurder VNG Realisatie, heeft uit handen van Eppo van Nispen tot Sevenaer, ambassadeur van de maatschappelijke coalitie Over Informatie Gesproken, het manifest Over Informatie Gesproken in ontvangst genomen. De overhandiging vond plaats tijdens de tiende en laatste keukentafelsessie van Arre Zuurmond.

Op 16 november vindt het ECP Jaarfestival 2023 plaats in de Fokker Terminal in Den Haag. Ontmoeting, inspiratie, kennis delen & opdoen en verbinding staan centraal tijdens dit live festival. Centrale thema dit jaar: Een reis door 25 jaar digitalisering. De maatschappelijke coalitie Over Informatie Gesproken verzorgt tijdens de break-out ronde 2 de sessie ‘Relatie burger en overheid, een tussenbalans na 25 jaar digitalisering’. Zien wij u daar?