Transparantieprijs Over Informatie Gesproken

De Transparantieprijs Over Informatie Gesproken wordt jaarlijks toegekend aan een initiatiefnemer van een “transparant dossier”. De Transparantieprijs is in het leven geroepen door de maatschappelijke coalitie Over Informatie Gesproken naar aanleiding van de inwerkingtreding van de Wet open overheid (Woo) op 1 mei 2022.

De Transparantieprijs Over Informatie Gesproken wordt sinds 2022 jaarlijks uitgereikt tijdens een openbare online ontbijtsessie over de Woo. Arre Zuurmond, regeringscommissaris Informatiehouding, reikt in aanwezigheid van (demissionair) staatssecretaris Koninkrijksrelaties en Digitalisering Alexandra van Huffelen de prijs uit. iBestuur en de maatschappelijke coalitie Over Informatie Gesproken ondersteunen de Regeringscommissaris Informatiehuishouding bij de organisatie van deze ontbijtsessies en de uitreiking van de Transparantieprijs.

‍

Transparantieprijs 2024: Gemeente Hoeksche Waard

Op donderdag 23 mei vond de derde ontbijtsessie Wet Open Overheid plaats in de Centrale Bibliotheek, Den Haag. Vast onderdeel van de ontbijtsessie was ook dit jaar de uitreiking van de Transparantieprijs.

Genomineerden 2024

De vier genomineerden OpenStad, Provincie Groningen, Gemeente Hoeksche Waard en DIVD Dutch Institute for Vulnerability Disclosure presenteerden hun initiatief in een videopitch, waarna de kijkers thuis online hun stem konden uitbrengen voor de top twee.

Omdat OpenStad, Provincie Groningen, en DIVD Dutch Institute for Vulnerability Disclosure zich op onderscheidende wijze hebben ingezet voor het verbeteren van transparantie van overheidsinformatie, kunnen zij dienen als inspirerende, goede voorbeelden.

‍

OpenStad

OpenStad biedt een open source platform waarmee eenvoudiginteractieve websites kunnen worden gemaakt voor participatieprojecten. Hetbiedt mogelijkheden om inwoners op een interactieve manier meer invloed en zeggenschap te geven op wat er in hun stad of dorp gebeurt. Denk bijvoorbeeld aan een online stemtool, manieren om plannen in te sturen, een tool waarmee bewoners budget kunnen toewijzen aan plannen voor het gebied en een keuzewijzer voor bijvoorbeeld complexe openbare ruimteprojecten. Lees hier meer over het platform van OpenStad.

‍

Provincie Groningen

De Groningse aanpak kenmerkt zich door constructief overleg met de verzoeker. Via o.a. het gezamenlijk definiëren van search termen en/of via vertrouwelijke voorinzage kan in overleg met de verzoeker eenafbakening van het verzoek plaatsvinden waarbij soms nog maar 20 % van het oorspronkelijke verzoek over blijft. Daarmee biedt het een antwoord op een van de belangrijkste gesignaleerde problemen bij de afhandeling van Woo-verzoeken.De aanpak van de Provincie Groningen wordt gewaardeerd door o.a. het ACOI en deRegeringscommissaris Informatiehuishouding. Lees hier meer over de Groningse aanpak.

‍

Dutch Institute for Vulnerability Disclosure

Dit instituut heeft als doel de risico’s op veiligheidslekken op bijvoorbeeld overheidswebsites openbaar te maken nadat de specialisten van de overheid geïnformeerd zijn en publiceert deze inclusief dewerkwijze. “We aim to make the digital world safer by reporting vulnerabilities we find in digital systems tothe people who can fix them. We have a global reach, but do it Dutch style:open, honest, collaborative and for free.” Lees hier meer over de Dutch Institute for Vulnerability Disclosure.

‍
Juryoordeel winnaar 2024

De jury, bestaande uit staatssecretaris Digitalisering Alexandra van Huffelen en gastheer Bas Eenhoorn, koos  de Gemeente Hoeksche Waard als winnaar. Gemeente Hoeksche Waard publiceert als een van de eerste overheden een overzicht van convenanten, van Woo-verzoeken en klachtoordelen, terwijl de wettelijke plicht daarvoor nog niet is ingegaan. De stukken zijn goed machine-leesbaar en voor het grootste deel digi-toegankelijk.

De jury koos voor het initiatief, vanwege de kleinschaligheid en de praktische manier waarop deze informatie wordt gepubliceerd. Na het winnen van de prijs gaf Amanda Hanemaaijer namens de Gemeente Hoeksche Waard een eerste reactie: “Mooi dat de praktische ingeslagen weg wordt gewaardeerd, 'gewoon doen' werkt!"

‍

Lees ook het artikel 'Gemeente Hoeksche Waard wint Transparantieprijs Over Informatie Gesproken 2024'

‍

‍

Transparantieprijs 2023: Gemeente Amsterdam

Op 1 mei 2023 bestond de Wet open overheid precies één jaar. Reden voor regeringscommissaris Informatiehuishouding Arre Zuurmond om opnieuw met staatssecretaris Alexandra van Huffelen (BZK) in gesprek te gaan in een ontbijtsessie in Utrecht. Tijdens de ontbijtsessie ‘1 jaar Woo’ werd voor de tweede maal de Transparantieprijs Over Informatie Gesproken overhandigd aan een initiatiefnemer van een ‘transparant dossier’. Dit jaar bestond de jury uit de online kijkers. In een korte videopitch legden de genomineerden aan het online publiek uit op welke manier zij transparant te werk gaan en waarom zij in aanmerking komen voor de Transparantieprijs 2023. De kijkers konden via Mentimeter meestemmen voor de transparantieprijs Over Informatie Gesproken. De meeste stemmen waren voor gemeente Amsterdam. De andere genomineerden waren: ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Interprovinciaal Overleg (IPO) en UWV. Na de ontknoping overhandigde staatssecretaris Alexandra van Huffelen de Transparantieprijs 2023 aan de gemeente Amsterdam.

Genomineerden 2023

De genomineerden voor de Transparantieprijs 2023 waren naast Gemeente Amsterdam, het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, het IPO en UWV. Ook zij hebben zich op onderscheidende wijze ingezet voor het verbeteren van transparantie van overheidsinformatie. Vanwege hun inzet en prestaties verdienen ook zij een eervolle vermelding en kunnen ze dienen als inspirerende, goede voorbeelden. Zie ook deze videopitch.

Gemeente Amsterdam
Gemeente Amsterdam had drie jaar geleden als eerste een informatiecommissaris. Daarmee werd actieve openbaarmaking op de bestuurlijke agenda gezet, mede dankzij de steun van de burgemeester. De verschillende stadsdelen bieden nu dezelfde mate van openbaarheid aan de burger. Een van de eerste concrete resultaten is de website Open.Amsterdam. Hier kunnen mensen zoeken naar documenten die de gemeente Amsterdam openbaar heeft gemaakt. Deze documenten hebben te maken met de ideeën, plannen, regels en afspraken van Amsterdam. Op dit moment zijn dat de categorieën: Wob/Woo-verzoeken, Organisatiegegevens, Raadsstukken, Bestuursstukken, Convenanten, Jaarplannen- en verslagen.

Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
Het Instituut Maatschappelijke Innovatie en Open State Foundation hebben onderzoek gedaan naar de transparantie van overheidsinformatie. Het ministerie van OCW is met gemiddeld 70 dagen voor het tweede jaar op rij in vergelijking met andere ministeries opvallend snel met het afhandelen van verzoeken. Bijna de helft van de Woo-verzoeken handelde OCW af binnen de wettelijke termijn van de Woo. OCW scoort ook het hoogst op de Woo Readiness Index; die geeft de mate aan waarin elk ministerie is voorbereid op de Woo. Bij OCW wordt de Woo uitgevoerd in het Programma Implementatie Wet Open Overheid, onderdeel van het programma OCW Open.

Interprovinciaal Overleg (IPO)
Het Interprovinciaal Overleg behartigt de gezamenlijke belangen van de provincies. Vanuit het IPO spannen de twaalf provincies zich in voor actieve openbaarmaking. Via een gezamenlijk initiatief werken zij samen om documenten openbaar te maken via het Platform Open Overheidsinformatie (PLOOI). Daarnaast werken zij samen bij het aansluiten op het algoritmeregister.

UWV
De Woo sluit aan bij de ambitie van de raad van bestuur van UWV en bij de wens van veel medewerkers om open en transparant te zijn over het werk dat UWV doet. Het landelijk publiceren van de verplichte informatiecategorieën, naast wat UWV zelf wil publiceren vanuit het maatschappelijk belang, gebeurt in verschillende fasen. Veel informatie van UWV is al online beschikbaar, zoals jaarplannen, organisatiegegevens, klachtenoordelen en verslagen van de raad van bestuur. De komende tijd wordt hier stapsgewijs informatie aan toegevoegd, zoals de voorleggers van RvB-verslagen, onderzoeksrapporten, convenanten en documenten over hoe UWV opdrachten uitvoert. De divisies en organisatieonderdelen zijn hier nauw bij betrokken via het programma OpenUWV.

Lees ook het artikel ‘Gemeente Amsterdam wint de Transparantieprijs Over Informatie Gesproken 2023‘

Transparantieprijs 2022: Provincie Zuid-Holland

Op 2 mei 2022, tijdens de bijeenkomst ‘Goed Geopend’ in de LocHal in Tilburg, kwamen de juryleden tot dezelfde winnaar, namelijk de organisatie die vanuit innerlijke overtuiging al langere tijd streeft naar transparantie en dat nadrukkelijk als een cultuurtraject ziet. Staatssecretaris Van Huffelen overhandigde de Transparantieprijs Over Informatie Gesproken aan Concerndirecteur provincie Zuid-Holland Jan van Ginkel. Arre Zuurmond liet hem beloven dat hij de ervaringen van Zuid-Holland om te komen tot duidelijk leesbare, openbare informatie, zou delen met andere provincies.

Genomineerden Transparantieprijs Over Informatie Gesproken 2022

Provincie Zuid-Holland
De Provincie Zuid-Holland publiceert sinds 2017 de besluiten van de Gedeputeerde Staten een dag nadat ze zijn genomen en in begrijpelijke taal. Concerndirecteur provincie Zuid-Holland Jan van Ginkel vertelde dat het twee jaar had gekost om dat voor elkaar te krijgen, maar dat de winst groot is. Dankzij taaltraining en bewustwording schrijven bestuurders hun stukken voor de openbaarheid, waardoor weglakken achteraf nauwelijks nodig is.

Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
Op de website OCW in cijfers publiceert het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) betrouwbare cijfers over onderwijs, cultuur en wetenschap. Fons Dingelstad, directeur van de directie Kennis van OCW, zei dat de website laat zien hoe beleid werkt in de praktijk, en zo bijdraagt aan een samenleving die beter geïnformeerd is over het functioneren van onderwijs en wetenschap in Nederland.

Gemeente Utrecht
De gemeente Utrecht publiceert sinds 2015 open data, een groeiende verzameling gegevens over een scala aan gemeentelijke onderwerpen. “Onze gemeente is een voortrekker in het verschaffen van open datasets voor burgers over besluitvorming,” zei Edwin Rooke, bestuurlijk contactpersoon Gemeente Utrecht. “Daar was een cultuurverandering voor nodig, maar alles wordt nu ingericht op openbaarheid.”

Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
Roel Bekker is voormalig topambtenaar en emeritus hoogleraar Arbeidsverhoudingen. In zijn lange loopbaan heeft hij hetzelfde soort overheidsfalen meermaals voorbij zien komen. “Met name ICT-projecten worden aangepakt als de Sagrada Familia: het is onbekend wat er moeten worden opgeleverd, het moet wel steeds mooier en groter en nooit komt het klaar.” Dat was de inspiratie voor het geheugen van BZK van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK), een digitaal museum waarin projecten uit het verleden dienen als lessen voor het heden, in de hoop herhaling van fouten vaker te voorkomen.

Gemeente Vught
Na de gemeenteraadsverkiezingen in 2021, besloot de gemeente Vught in het Coalitieakkoord “open, betrokken en optimistisch” verder te gaan. Daar hoorde bij het openbaar maken van alle collegevoorstellen en de onderliggende stukken. Na noeste voorbereidingen staan sinds januari van dit jaar de documenten op de gemeentewebsite. Jeroen Jonkers, projectleider Grip op Informatie (VNG Realisatie): “Bestuurders zijn zich veel meer bewust van hun publieke rol en burgers hebben meer openbaarheid.”

Lees ook het artikel ‘Goed geopend is het halve werk: kijk de ontbijtsessie over de Woo terug‘