Op woensdag 16 oktober organiseerde de maatschappelijke coalitie Over Informatie Gesproken de deelnemersbijeenkomst in de Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. Na opening van Guido ging Jacqueline Rutjens (directeur Programma Open Overheid) in op de actuele ontwikkelingen op het gebied van openbaarheid, transparantie en een verbeterde informatiehuishouding. Daarnaast verzorgde professor Roel in ’t Veld de keynote ‘Chaos en onrecht in het sociaal domein’ verzorgen. Tussendoor werden de geselecteerde projecten naar aanleiding van de call for proposals gepresenteerd.  

Jacqueline Rutjens over vertrouwen in en verbreding van openbaarheid‍

Als directeur Programma Open Overheid, begon Jacqueline Rutjens met het delen van de laatste ontwikkelingen rondom openbaarheid, transparantie en een verbeterde informatiehuishouding. De aanleiding voor een groot programma m.b.t. deze onderwerpen was verre van positief: het toeslagenschandaal. In het programma is er ruimte voor organisaties om zelf aan de slag te gaan met openbaarheid en transparantie, maar ook voor meer connectie met de samenleving. Uit dat laatste onderdeel is de maatschappelijke coalitie Over Informatie Gesproken ontstaan. Ook de actuele ontwikkelingen, zoals bijvoorbeeld de zwartgelakte stukken over het invoeren van noodmaatregelen voor asiel, zorgen ervoor dat de overheid echt aan de slag moet. Want het wantrouwen in de samenleving, met name naar de politiek en naar ambtenaren, heerst nog steeds. Daarom wordt er binnen het programma Open Overheid gekeken naar een verbreding van het begrip ‘openbaarheid’. Niet alleen de wet is hierin belangrijk, maar ook zeker de responsieve overheid die een proactieve dienstverlening biedt aan de burger. Hoe ziet die openbaarheid er in de brede zin van het woord eruit binnen de overheid? Daarnaast is er aandacht voor de rol van innovatie en AI en hoe effectief en kwalitatief die middelen zijn. Jacqueline rondde de update af met de vraag of het wetgevende kader en beleidskader wel de juiste kaders zijn om het gesprek over te voeren, of dat er een bredere visie nodig is.

Roel in ’t Veld over informatieterreur in het sociaal domein ‍

‘We kampen met systemisch falen omdat we nalaten voorzienbare ontwerpfouten te herstellen,’ aldus In ’tVeld. Er worden volgens In ‘t Veld verschillende regelingen en arrangementen voor burgers gebouwd die de burger ervaart als één geheel, maar de vorm en architectuur wordt los van elkaar gemaakt. Zo ziet hij bij veel regelingen terugkerende systeemfouten die niet werken voor de burger. Hij schetste het volgende voorbeeld: een burger ontvangt vier soorten toeslagen. Als het hem of haar lukt om halverwege het kalenderjaar te gaan werken en 10.000 euro meer te verdienen, dan moet een burger dat gelijk laten weten aan de belastingdienst.  Op dat moment worden alle vier de toeslagvoorschotten verlaagd en blijkt dus dat de burger in kwestie over het eerste half jaar te hoge toeslagenbedragen heeft ontvangen. Het gevolg? Vier nieuwe schulden. Als burger kun je het eigenlijk niet goed doen, concludeerde In ’t Veld.

‍

Presentatie onderzoeksprojecten call for proposals 2024

Tijdens deze middag werden er ook nog zeven van de elf onderzoeksprojecten gepresenteerd die n.a.v. de call for proposals 2024 zijn geselecteerd:

‍

Erna Ruijer | Universiteit Utrecht | ‘Society-in-the-loop’

Ruben van Heusden | Universiteit van Amsterdam | Elk bestuursorgaan haar eigen WOOGLE

Anna Meuwese | Universiteit Leiden | ROadmap: Randvoorwaarden Openbaarheid algoritmische profilering

Serv Wiemers | Open State Foundation | Witboek Woo Best Practices

Mike Lensink | The Green Land | Transparante algoritmes: vanb lack box naar 5 sterren *****

Guido Enthoven | Instituut Maatschappelijke Innovatie | Maatschappelijke baten van transparantie

Jurgen Goossens en Charlotte van Oirsouw | UniversiteitUtrecht | Naar een gelijkwaardigere informatierelatie tussen burger en overheid bij geautomatiseerde bestuursrechtelijke besluitvorming

‍

‍